Achter de ademhaling deel 2

Dysfunctionele ademhalingen

Vorige keer beschreef ik beknopt hoe de ademhaling werkt en dat het van invloed is op en beïnvloed wordt door diverse andere systemen in ons lichaam en aspecten in ons leven. Vandaag gaat het over de verkeerde of dysfunctionele ademhaling en komen een aantal van die aspecten verder naar voren.

Aspecten en symptomen

Er zijn dus een aantal aspecten en symptomen die kunnen wijzen op een probleem met de ademhaling. Denk hierbij aan de voor de hand liggende symptomen als kortademigheid en benauwdheid, maar ook de misschien wat minder voor de hand liggende symptomen als hoesten of duizeligheid. Verder kunnen aspecten van invloed op de ademhaling komen uit de sociale, psychische of biomechanische hoek.

Sociale aspecten die van invloed kunnen zijn, zijn bijvoorbeeld de invloed van de ademhaling op het sporten of dat er bepaalde dingen vermeden worden als gevolg van de ademhaling. Vanuit de psychische hoek kun je denken aan angst, paniek en stress. En tot slot het biomechanische stukje waarmee ik bedoel: waar vindt met name de adembeweging plaats, wat is het tempo en de regelmaat. Maar ook zijn er klachten in het nek-schouder gebied.

Functionele ademhaling

Voordat ik verder ga over de verschillende dysfunctionele ademhalingen, is het handig te weten wat dan goed of functioneel ademen is. Een functionele ademhaling heeft in rust een tempo van 10-15 keer per minuut met een volume van een halve liter per keer. De inademing vindt vooral plaats via het diafragma (middenrif) en de spiertjes tussen de ribben. De uitademing is voornamelijk passief. Wanneer de situatie veranderd past een functionele ademhaling zich goed aan naar de nieuwe omstandigheden. Bijvoorbeeld een hoger tempo en volume bij inspanning.

Bij een dysfunctionele ademhaling is er sprake van een verstoring of afwijking van het adempatroon waarbij er wel of geen sprake is van een organische ademhalingsziekte zoals bijvoorbeeld astma. Hieronder volgen een aantal veel voorkomende dysfunctionele vormen van ademhalen.

Hyperventilatie

Een snellere en diepere ademhaling dan nodig is op dat moment, waarbij er met name sprake is van een borstademhaling. Klachten die ermee samen kunnen hangen zijn angst en paniek, stress, nek/schouder klachten, hoofdpijn en slecht slapen.

Borstademhaling

Een ademhaling die voornamelijk hoog plaatsvind in de borst met weinig gebruik van de flanken en buik. Klachten die hiermee samen kunnen hangen zijn hart- en ademhaling aandoeningen (denk aan hoge bloeddruk en COPD), morbide obesitas, nek- en schouderklachten, stress, angst en paniek.

Ademhaling met diep zuchten

Bij deze ademhaling wordt er frequent diep ingeademd waarbij het volume wel 3 maal het normale volume kan hebben. Soms gecombineerd met het kort inhouden van de ademhaling. Klachten die hiermee kunnen samenhangen zijn astma en paniekklachten.

Wanneer je iets hiervan herkent bij jezelf raad ik je aan contact op te nemen met een arts of fysiotherapeut om het te laten beoordelen en zo nodig te behandelen. Volgende week ga ik hier verder nog praktisch op in en neem ik een oefening met je door.

Tot volgende week!

Foto: Nine Koepfer op Unsplash

Achter de ademhaling deel 1

Het gaat vanzelf en we doen het al ons hele leven. Ademhalen. Toch blijkt 1 op de 10 volwassenen niet goed adem te halen. Hiervoor kunnen vele redenen zijn waarvan stress misschien wel de belangrijkste is. Maar ook overgewicht, verkeerde voeding en te weinig bewegen kunnen van invloed zijn op onze ademhaling en andersom. Onze ademhaling heeft ook een wisselwerking met diverse functies in ons lichaam zoals het immuunsysteem, ons hart- en vaatstelsel, het spierskeletstelsel en ons zenuwstelsel.

Het bijzondere van onze ademhaling is, is dat het een autonoom proces is (dat wil zeggen buiten onze invloed zoals bij het kloppen van ons hart) maar ook een proces dat wij bewust kunnen beïnvloeden. En dat komt goed uit!

In het kort hoe onze ademhaling werkt:

De lucht komt naar binnen via onze neus, door onze holtes en via de luchtpijp naar de longen. Het diafragma, de koepelvormige spier onder de longen is een van onze belangrijkste ademhalingspieren. Wanneer deze aanspant zorgt het ervoor dat lucht onze longen instroomt. De lucht vult de longblaasjes en daar vindt de uitwisseling plaatst van CO2 en zuurstof. Uitademen kost in principe weinig moeite, het diafragma ontspant zich, veert terug en de lucht stroomt uit de longen.

Wanneer het diafragma zich aanspant en daalt, wordt de ruimte in de buikholte kleiner en vandaar dat de buik zich uitzet. Een diafragmale ademhaling wordt daarom ook wel een buikademhaling genoemd. Deze manier van ademhalen is de meest gezonde ademhaling. Het heeft een positieve invloed op de darmen, zorgt voor een optimale uitwisseling van CO2 en zuurstof, zorgt voor een efficiënte werking van het hart. Ook kunnen zo je overige ademhalingspieren, tussen de ribben en in het nek/schouder gebied, goed hun werk doen.

De ademhaling wordt aangestuurd vanuit de hersenstam en ontvangt daar ook informatie over de ademhaling. In de hersenstam vindt ook de aansturing van en ontvangst van informatie over onder andere je temperatuur, hartslag en bloeddruk plaats. Dat aansturen en informatie ontvangen vindt plaats via het autonome zenuwstelsel wat is opgedeeld in twee onderdelen: het sympatische (vechten en vluchten) en parasympatische (ontspannen en verteren).

Tot zover het eerste deel van achter de ademhaling. Volgende week gaan we verder over een verkeerde ademhaling ook wel dysfunctionele ademhaling genoemd. Wat zijn bijvoorbeeld tekenen van een dysfunctionele ademhaling?

Tot volgende week!

De invloed van het weer op aanhoudende (chronische) pijn

Veel mensen met aanhoudende (chronische) pijn geven aan dat ze merken dat het weer van invloed is op hun klachten. Mij valt wel een bepaalde diversiteit hierin op. Ik ken mensen die aangeven dat ze aan hun litteken voelen of er onweer aankomt anderen voelen dat bij aankomende sneeuw. Ik ken iemand met reuma die zweert bij koud weer, maar de meeste geven aan toch wel warm weer te prefereren met hun klachten. Weer anderen hebben het vooral over de luchtvochtigheid of luchtdruk. Kort om veel variatie!

Hoe zit dat nu dus met het weer en de invloed op aanhoudende (chronische) pijn?

Dat is nog niet zo eenvoudig. Allereerst heb je te maken met twee hele complexe systemen: het weer en ons lichaam. Het weer is naast ontzettend complex ook lastig in onderzoek omdat elementen als luchtvochtigheid, luchtdruk, wind, etc. nooit solo voorkomen. Dat maakt het moeilijker een element als luchtvochtigheid aan iets anders te koppelen.

Nu zijn er wel degelijk onderzoeken naar gedaan en een van de meeste recente komt uit Manchester (2019): ‘Cloudy with a Chance of Pain’. LINK : https://www.cloudywithachanceofpain.com/ onder ruim 13.000 mensen. Daaruit komt naar voren dat de kans dat mensen met aanhoudende (chronische) pijn meer klachten ervaren 20% groter is (in vergelijking met een gemiddelde dag) bij een hogere luchtvochtigheid, een lagere luchtdruk en een sterkere wind.

Niet eenduidig

Er zijn echter ook onderzoeken (Smedslund 2011, Strusberg 2002) die eigenlijk geen relatie kunnen vinden. Deze onderzoeken waren wel specifiek gericht op reumatoïde artritis en reuma gerelateerde pijn. Hoe frustrerend soms ook, zijn tegenstrijdige onderzoeksresultaten wel normaal in de wetenschap. Hoe doel is namelijk niet zozeer hét antwoord te vinden als wel ‘minder fout’ te zitten. Een ander onderzoek (Patberg 2004) toonde aan dat niet zozeer de luchtvochtig buiten als wel die nabij ons is invloed kan hebben op reumatische klachten. Wat heel interessant is omdat hier middels kleding en luchtontvochtigers of airco invloed op uit te oefenen is.

Andere factoren

Wanneer het prut weer is, kan dit ook van invloed zijn op onze gemoedstoestand, wat weer van invloed is op pijn. Dus op die manier kan weer aanhoudende (chronische) pijn ook beïnvloeden. Daarnaast bestaat er ook iets dat met een moeilijk woord ‘confirmatie bias’ heet. Hier heeft ieder mens mee te maken. Wat is het dan? Het is de neiging om meer waarde te hechten aan (aandacht te hebben voor) informatie die onze eigen voorkeur of overtuiging onderschrijft. Dus wanneer je de overtuiging hebt dat regen je klachten erger maakt, zal je eerder registreren wanneer deze twee samen voorkomen dan wanneer het regent je je geen toename van pijn hebt. De enige manier om dus een meer betrouwbare registratie te krijgen is om bijvoorbeeld dagelijks op een vast moment het weer en je pijn te registreren. Wanneer je dat over een langere tijd doet, kun je er echt wat over gaan zeggen.

Iedereen is anders en iedereen reageert op zijn of haar manier. Wat voor de een zo is hoeft zeker niet voor een ander te gelden. Wil je het echt weten hoe het voor jou zit? Ga dan meten, het kan daarna zeker helpen om meer grip te krijgen op je klachten wanneer blijkt of en welke weersinvloeden voor jou relevant zijn.