7 tips voor bewegen met aanhoudende (chronische) pijn

Bewegen is belangrijk voor iedereen, juist ook voor mensen met aanhoudende (chronische) pijn. Alleen voor die mensen kan bewegen nog al eens een uitdaging zijn. Vaak denken ze dan ook aan saaie oefeningen of sporten en dat is iets wat niet hoeft! Tenzij je het leuk vindt natuurlijk. Hier volgen wat tips van Ben Cormack van Cor-Kinetic om te helpen navigeren op de eis naar meer/beter/anders bewegen.

Tip 1: ontdek wat voor jouw werkt

Bewegen kan soms een ontdekkingstocht zijn om te achterhalen wat voor jou werkt. Vele vormen van bewegen kunnen namelijk behulpzaam zijn. Wil je liever iets alleen doen of juist in een groep, buiten of binnen? Vind je het leuk om iets met een bal te doen of iets op een matje? Of liever zittend? Je hoeft er niet per sé op uit, je kunt ook thuis aan de slag en nu door corona zijn er ook groepsopties online. Mijn beste vriendin loopt bijvoorbeeld halve marathons, ik zou er niet aan moeten denken, hardlopen is niet echt mijn ding, maar daarentegen zit ik graag op een paard en daar moet zij niet aan denken. En pas kwam een dame in mijn beweeg groep tot de conclusie dat ze toch liever yoga gaat doen. Helemaal goed natuurlijk wanneer haar dat beter helpt!

Tip 2: Vergelijk jezelf niet met anderen

Iedereen zit op een ander onderdeel van hun reis en kunnen zelfs op een hele andere reis zitten. Plus wat voor de ander misschien lastig is, is voor jou makkelijker en andersom. Ieder mens is uniek dus ook op het gebied van bewegen. Het helpt vaak niet om naar anderen te kijken ook al zouden jullie ongeveer op dezelfde reis zitten zal de een misschien wat vlotter gaan dan de ander.

Tip 3: leer hoe je lichaam reageert

Zie het als een experiment en een kans je lichaam beter te leren kennen. Dit is niet altijd een makkelijk onderdeel, maar kan wel erg helpen in je reis naar meer/anders/beter bewegen. Zo weet ik bijvoorbeeld dat mijn lichaam flink spierpijn kan geven wanneer ik iets doe wat ik niet gebruikelijk doe. Bijvoorbeeld in een stad wandelen met veel heuvels. Dan heb ik gegarandeerd flink spierpijn de volgende 2 dagen, want ik loop niet vaak in een stad met veel heuvels.

Tip 4: het is okay om aan te passen afhankelijk van hoe je je voelt

Je hebt soms mindere en betere dagen. Jezelf op mindere dagen pushen, heeft vaak een averechts effect, dus doe dan iets minder. Dit is ook uitvogelen wat het beste werkt, moet je halveren of gewoon wat langzamer gaan? En de ene mindere dag is de andere ook niet. Maar niet op betere dagen meer gaan doen dan gepland!

Tip 5: bewegen hoeft niet pijnvrij te zijn

Bewegen met een beetje pijn mag best! Uiteraard moet het niveau van de pijn wel te doen zijn en er niet voor zorgen dat je de volgende dag(en) veel minder kunt. Pijn staat vaak niet gelijk aan schade. Ook wanneer je de volgende dag nog flink meer last hebt. Het betekent dan wel dat de boel wat is geïrriteerd en het is dan aan te bevelen dat wat je had gedaan wat terug te schroeven, nadat je het wat tot rust hebt laten komen.

Tip 6: zorg dat je het kunt volhouden

Hoe vaak iemand wel niet enthousiast met iets begint maar het niet vol houdt. Vooral met het nieuwe jaar zijn de voorbeelden daarvan legio. De kunst is klein en behapbaar te beginnen op vaste momenten. Koppel het aan iets wat je al doet. Ikzelf sport thuis 2-3 maal per week gelijk na het opstaan. Ik rol bijna vanuit mijn bed op mijn matje 😊. Maar voor mij werkt dat omdat er dan niks tussenkomt wat er voor kan zorgen dat ik mijn sportmoment oversla. Ga op zoek naar een moment die bij jou past.

Tip 7: bewegen is niet alleen voor de pijn

Je gaat ook bewegen voor je gezondheid. Zo verklein je de kans op onder andere hart- en vaatziekten, kanker en diabetes. Maar ook voor je mentale gezondheid is bewegen belangrijk. Het blijkt bijvoorbeeld dat mensen met een lichte depressie net zoveel baat hebben bij bewegen als bij medicijnen. Het doet dus echt wat!

Bron: Cor-Kinetic

Aanhoudende (chronische) pijn bij kinderen

Helaas komt ook bij kinderen aanhoudende (chronische) pijn voor. Dit kan al vanaf een jonge leeftijd, maar wanneer de puberteit start, zien we een forse toename. De aantallen kinderen met aanhoudende pijn zijn daarmee helaas niet anders dan bij volwassenen: 1 op 5. We zien bij kinderen vooral veel hoofdpijn en buikpijn, maar ook pijn in bijvoorbeeld de rug. Zonder behandeling heeft ca. 60% van deze kinderen ook op volwassen leeftijd nog aanhoudende pijn.

Naast de invloed die aanhoudende pijn op het kind heeft op dat moment, heeft het ook consequenties op latere leeftijd onder andere op psychische gebied. Ze zijn bijvoorbeeld kwetsbaarder en angstiger. Uiteraard moeten we ook de impact op de ouders niet vergeten. Want hoe moeilijk is het om pijn bij je kind te zien zonder dat je dat kunt weg nemen.

Een kind wordt niet geboren met aanhoudende pijn, dus wat zijn factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling hiervan?

Wat het kind meemaakt is van grote invloed en dan bedoel ik meemaken in de breedste zin van het woord. Wat maakt het mee qua trauma? Zowel fysiek als mentaal. Wat maakt het mee van zijn of haar ouders? Het lijkt erop dat pijn en tegenslagen van ouders en zelfs grootouders van invloed zijn. Want pijn, stress en mentale en fysieke trauma’s hebben een bepaalde invloed op onze DNA. Door deze veranderingen worden we mogelijk ‘vatbaarder’ voor onder andere aanhoudende pijn. Echter dit staat niet allemaal gelijk vast, positieve levenservaringen wegen hier tegenop!

Maar iets wat ook van invloed is en waar ouders makkelijk iets mee kunnen, is hoe zij zich gedragen en hoe zij communiceren met het kind. En dan met name met betrekking tot pijnlijke gebeurtenissen als een injectie of een operatie. Een ouder die bijvoorbeeld zich angstig gedraagt zal de ervaring van het kind negatief beïnvloeden. Bevestigen hoe erg het was, het vooral hebben over de negatief gerelateerde dingen, gesloten vragen stellen, de controle bij het kind wegnemen of het er gewoon niet over hebben, hebben allemaal een negatief effect.

Al deze zaken beïnvloeden hoe het kind zich een injectie of procedure gaat herinneren. Onze herinneringen zijn niet absoluut maar aan verandering onderhevig. Zeker de herinneringen van kinderen kunnen makkelijk veranderen waarbij een deel van de kinderen van nature al de neiging hebben om de herinnering negatiever te maken, overigens niet bewust. Maar wanneer het negatieve in een herinnering op de voorgrond staat, gaat dat in de toekomst bij injecties of procedures het er niet bepaald makkelijker op maken.

Wat kun je dus als ouder doen? Hieronder volgen 3 tips in het gesprek met je kind.

Tip 1 Praat over de pijn! Niet negeren gewoon over praten. Valideer de ervaring maar corrigeer overdrijvingen.

Tip 2 Benadruk wat er positief was voor, tijdens en na de pijnlijk ervaring. Bijvoorbeeld dat jullie iets leuks onderweg hadden gezien of naderhand naar McDonalds zijn geweest. Of dat de arts iets grappigs deed of erg aardig was. Of dat ze een cadeautje kregen.

Tip 3 Help het kind zien met waar ze controle hebben over de situatie. Bijvoorbeeld door diep adem te halen. Vertel ze ook waarom ze dapper waren, dat ze bijvoorbeeld niet huilden of zelfs glimlachten naar de arts.

Deze tips geven uiteraard geen garantie dat het kind geen aanhoudende pijn ontwikkelt, maar kan wel degelijk helpen in het verkleinen van de kans hierop en dat het ook op latere leeftijd bijvoorbeeld minder angst heeft.

Bron: Presentatie van Melanie Noel bij de San Diego Pain Summit 2020

Empowerment

Empowerment. Hype of daadwerkelijk iets zinvols? Om die vraag te kunnen beantwoorden, moeten we eerst duidelijk hebben wat er met empowerment wordt bedoeld. Zoals ik er naar kijk, is het iemand ondersteunen om in zijn of haar eigen kracht te komen, zodat ze hun leven onder andere vorm en betekenis kunnen geven. Lijkt mij wel zinvol, toch? Het is belangrijk dat zorgverleners dat doen, maar dit wordt nog veel te weinig gedaan. Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik hier ook nog wel eens de plank mis kan slaan. In plaats van iemand iets zelf te laten doen, doe ik het. De valkuil van de meeste zorgverleners.

Maar goed, daar schiet je niets mee op. Dus hoe kun je jezelf wat ‘empowerment’ geven? Hieronder volgen wat tips en oefeningen.

Mijn eerste tip is realiseren dat niemand anders verantwoordelijk is voor jouw leven, behalve jijzelf.  Jij bent diegene die de keuzes maakt, de dingen anders kan gaan bekijken of anders aanpakken. Dat kan iemand niet voor jou doen. Dus een stap naar empowerment is de verantwoording ook echt nemen over je eigen leven. Dat is niet altijd makkelijk en er zijn nu eenmaal dingen in het leven die je overkomen, maar waar het omdraait wanneer je je verantwoordelijkheid neemt, is hóe je ermee omgaat.

Een leuke oefening! Deze is bedoeld om je zelfvertrouwen wat te vergroten, iets wat duidelijk vervlochten is met empowerment. Schrijf 5 dingen op waar je goed in bent. Er is niks mis met trots zijn op jezelf omdat je bepaalde dingen goed kunt. Het helpt om je hier bewust van te zijn. Bedenk dat veel vaardigheden die je hebt, om bijvoorbeeld je werk of hobby uit te kunnen voeren, niet voor iedereen vanzelfsprekend zijn. De vaardigheden zijn vaak niet komen aanwaaien, je hebt er tijd en energie in gestopt. Daar mag je echt wel trots op zijn!

Iets wat kan helpen voor je eigen empowerment, is het waarnemen wanneer de mensen om je heen in hun element zijn. Kijk, luister en voel om waar te nemen wanneer iemand met iets bezig is wat ze goed af gaat, waar ze plezier in hebben. Een mooie oefening die daarbij past, is die mensen vertellen wat je hebt waargenomen. Door kenbaar te maken wat je hebt geobserveerd, ‘empower’ je de ander, maar ook jezelf. Win-win!

Belangrijk in de zorg is dat je ervoor zorgt dat jij beslist over het zorgproces. Dat je de informatie krijgt die je nodig hebt om die beslissingen ook te kunnen nemen. Vraag ook om die informatie. Wanneer je twijfels hebt, het ergens niet mee eens bent, of iets graag wilt proberen: maak dit kenbaar aan je zorgverlener. Hij of zij kan jou helpen de juiste beslissing te nemen. Het is jouw lijf en jouw leven en daarmee ook jouw beslissing.