Reflecteren

Wanneer je als persoon wilt groeien, jezelf wilt ontwikkelen, is het belangrijk om zo nu en dan te reflecteren. Dit is een vaardigheid die je kunt leren en komt uit de didactiek. Volgens Wikipedia is het “een gestructureerde manier om ervaringen te begrijpen en te analyseren en er betekenis aan te geven. Reflectie is het cognitieve proces waarbij ervaringen worden omgezet in betekenis.”

Bij zelfreflectie kijk je van een afstand naar jezelf. Zo leer je jezelf beter kennen, want wie ben je eigenlijk, hoe reageer je, wat doe je en hoe doe je dat dan? De kunst is om dit zonder oordelen te doen, je neemt alleen maar waar. Dit is niet gemakkelijk en kan soms best confronterend zijn, maar het zal je ook heel ver brengen.

Hoewel het het beste is wanneer je regelmatig reflecteert, is het einde van het jaar natuurlijk het mooist om het jaar te overzien en, wanneer je nog niet reflecteert, hier mee te beginnen. Het hoeft allemaal niet ingewikkeld en groots, je moet vooral beginnen. Hieronder een aantal vragen om je t helpen en mijn advies: schrijf het allemaal op. Dit werkt veel beter. Wanneer je meer bedreven bent, kun je dit ook prima alleen in gedachte doen.

• Waar stond je aan het begin van 2020?
• Hoe sta je er nu voor?
• Wat waren de positieve dingen uit 2020?
• Wat heb je bereikt?
• Waarin ben je gegroeid?
• Waar ben je dankbaar voor?
• Waar ben je trots op?
• Wat was het mooiste moment?
• Wat is je grootste les?
• Wat heb je van je doelen en dromen gerealiseerd?
• Wat ging er niet zo goed?
• Wat laat je achter in 2020?
• Waar heb je spijt van?
• Welke gewoontes wil je stoppen?
• Welke gewoontes wil je behouden?

Sta even stil bij de antwoorden die je hebt gegeven. Kun je hieruit eventueel doelen halen voor volgend jaar? Welke waarden zijn voor jou belangrijk?

Alvast een fijne jaarwisseling gewenst!

Het rouwproces

Volgens Elisabeth Kübler-Ross, die meerdere boeken over het onderwerp schreef, bestaat het rouwproces uit 5 fases:

• Ontkenning
• Boosheid
• Opstandigheid en onderhandelen
• Depressie en verdriet
• Acceptatie

Niet iedereen doorloopt alle fases, doorloopt ze in dezelfde volgorde of beleeft elke fase even lang of met dezelfde intensiteit. Iedereen rouwt anders. En hoewel deze fases aanvankelijk beschreven waren in het kader van een overlijden, zien we ze ook terug bij andere vormen van verlies waar emoties bij betrokken zijn. Zoals het verlies van (een stuk van) gezondheid. De fases hebben geen duidelijke grenzen en lopen in elkaar over. Ook kan een eerdere fase weer opnieuw langs komen.

In het rouwproces kan het helpen deze fases te herkennen en erkennen. Hieronder beschrijf ik ze wat uitvoeriger.

Ontkenning

Ontkenning is een hele begrijpelijke eerste reactie op bijvoorbeeld een nare diagnose. Je kunt het eigenlijk, in eerste instantie, niet geloven. Ontkenning kan bewust of onbewust plaatsvinden. In deze fase wordt de realiteit niet onder ogen gezien. Dit kan, zeker in het begin, ook functioneel zijn. Wanneer het verdriet te groot is bijvoorbeeld. Het is belangrijk jezelf niet te forceren in het toelaten van het verdriet, jij bepaalt dit. Het kan helaas wel gebeuren dat mensen in deze fase blijven hangen en dat kan problemen geven, bijvoorbeeld doordat een bepaalde behandeling niet wordt gestart.

Boosheid

De boosheid kan op van alles gericht zijn, de arts, je omgeving, je zelf of je eigen lijf. Dit is vaak een periode waarin hulp moeilijk wordt aanvaard en je niet makkelijk benaderbaar bent. Voor de omgeving is dit vaak ook een moeilijke fase. Eigenlijk wordt het gevoel van verlies onderdrukt.

Opstandigheid en onderhandelen

Deze fase wordt gekenmerkt door het stellen van doelen en jezelf beloftes doen. Dit hoeven geen reële doelen en beloftes te zijn, zoals: “als ik maar aardig ben tegen iedereen komt het vast wel goed”. Ook kan er in deze fase, tegen beter weten in, gevochten worden. Voor je gezondheid, het leven. Hoop kan een grote rol spelen.

Depressie en verdriet

Deze fase kenmerkt zich door een gevoel van machteloosheid. In deze fase kan je je erg terugtrekken en isoleren. Je kunt moeilijk te bereiken zijn. Je hebt gemerkt dat ontkennen, boosheid en vechten geen zin hebben. Dit is een fase waarin (zelf) medicatie een rol gaat spelen. Ook dingen uit het verleden kunnen naar boven komen.

Acceptatie

Berusting is het kenmerkende element in deze fase. Je ziet de realiteit onder ogen en leert ermee omgaan. Je hoeft het niet leuk te vinden, maar het verdriet, het verlies mag er zijn. Je kunt het loslaten.

Adviezen

Het is belangrijk dat je jezelf de tijd gunt voor dit proces. Zoek steun wanneer je hier behoefte aan hebt of wanneer je erg lijkt vast te lopen. Informeer jezelf verder over het proces. Wat erg kan helpen, zeker in de fase van boosheid, is schrijven. Houdt bijvoorbeeld een dagboek bij of schrijf een brief waarin je afscheid neemt van dat stukje gezondheid, dat stukje leven.

Praten helpt echt, onderhoud je sociale contacten en ga naar buiten. Let erop dat je ook voldoende ontspant en probeer een structuur in je leven te houden. Maar, nogmaals, je hoeft dit niet alleen te doen en zoek professionele hulp wanneer nodig.

Nieuwe ervaringen

Hoewel routine en regelmaat ons kunnen helpen wanneer we aanhoudende pijn hebben of stress, blijft het ook belangrijke nieuwe ervaringen op te doen. Echter is dit niet altijd makkelijk als gewoonte dier en in deze tijd van corona wordt het er ook niet makkelijker op. Maar er zitten voordelen aan het opdoen van nieuwe ervaringen en in deze blog daar meer over mét tips om dan ook daadwerkelijk nieuwe ervaringen op te doen!

De voordelen

Met het opdoen van nieuwe ervaringen loop je de kans nieuwe, interessante, mensen te ontmoeten. Dit geeft weer eens andere gesprekken, andere perspectieven. Er wordt wel eens gezegd dat de kwaliteit van je leven af te lezen is aan de kwaliteit van je relaties met andere mensen. Dus het ontmoeten van nieuwe mensen en het sluiten van nieuwe vriendschappen kan de kwaliteit van je leven verbeteren.

Een ander voordeel is dat nieuwe ervaringen je creatiever maken. Dit komt mede omdat je kennis maakt met andere patronen dan die je altijd al ziet/ervaart. Steve Jobs zei dat hoe meer ervaringen je hebt hoe meer connecties je ook kunt maken tussen ogenschijnlijke losstaande dingen. Het maken van betekenisvolle connecties tussen die ogenschijnlijk losstaande dingen is de definitie van creativiteit.

Nieuwe ervaringen maken ook dat je voelt dat je leeft. Elke dag hetzelfde is geestdodend, het stompt je af. Ondanks dat ons oude brein dit wel prettig vindt, vind het jongere deel van je brein dit niet. Nieuwe ervaringen doorbreken de standaard patronen, je wordt je weer bewuster van het moment, je leeft.

Tot slot helpen nieuwe ervaringen dat we dingen leren en ons kunnen ontwikkelen. We leren onszelf beter kennen, weten beter wat we wel en niet kunnen en zorgt dat we nieuwsgierig zijn. Nieuwe ervaringen kunnen ons ook helpen de wereld beter te begrijpen, wat nu echt belangrijk is.

15 tips voor nieuwe ervaringen

1. Loop eens een andere route naar je werk of met de hond.
2. Probeer eens een nieuwe hobby (bv. tekenen of schilderen).
3. Maak eens een wandeling door een deel van je directe omgeving waar je nog niet eerder bent geweest.
4. Bel eens iemand op die je al hee lang niet hebt gesproken.
5. Stap eens op de fiets.
6. Verdiep je in een nieuw onderwerp.
7. Bezoek een museum.
8. Leer iets nieuws (bv. knopen leggen, koken, een taal, verhalen schrijven, tuinieren, etc.).
9. Lees eens een andere maand- of weekblad
10. Ga eens iets knutselen (bv. een kaart of origami)
11. Doe eens andere oefeningen
12. Leer jongleren
13. Verander 1 of 2 ingrediënten van je favoriete recept
14. Speel eens een nieuw spelletje
15. Maak een website of blog over iets waar je een passie voor hebt.