Tips bij opvlammingen

Normaal gesproken kunnen mensen met aanhoudende pijn al last hebben van opvlammingen van hun pijn. In tijden van stress gebeurt dat ook en soms nog wat heftiger. Dit worden ook wel opvlammingen genoemd. In de crisis waarin we nu zitten, zullen ongetwijfeld veel mensen last hebben van (een toename van) stress. Overigens is dit niet abnormaal, in tegendeel. Echter is het wel belangrijk om er voor te zorgen dat de stress niet uit de hand loopt, maar daarover meer in een andere blog. In deze blog gaan we het verder hebben over wat te toen bij opvlammingen. Hier volgen een aantal tips!

Tip 1 Het is geen stap terug

Hoewel meer pijn vaak zal voelen als een stap in de verkeerde richting hoeft dat zeker niet zo te zijn, ook niet in het geval van een opvlamming. Het is meer een stevigere waarschuwing en geen signaal dat je er slechter aan toe bent. Het bied je de kans om te leren. Wat is er rond het moment van de opvlamming is je leven aan de hand? Kun je hier iets aan veranderen? Zo nee, kun je er anders mee omgaan of kun je het voorkomen?

Tip 2 Aanpassingen

Hoewel we niet graag zien dat iemand almaar minder gaat doen om de pijn te vermijden, is het geen probleem om tijdelijk je activiteiten aan te passen. Je kunt bijvoorbeeld iets minder lang of intensief doen. De opvlamming is een signaal waar wel naar geluisterd dient te worden, maar betekent niet dat je dan volledig moet stoppen met dingen. Er is een middenweg en dat is tijdelijk één of meerdere activiteiten wat aanpassen.

Tip 3 Geruststelling

Wanneer nodig neem contact op met je hulpverlener of buddy. Je kunt dan je verhaal doen en zij kunnen je geruststellen en adviseren. Er is niets mis met het zoeken van wat geruststelling en hulp bij het tijdelijk aanpassen van je activiteiten. Samen kun je dan eventueel de situatie evalueren en een plan maken voor de komende periode. Ik merk ook dat het voor veel van mijn cliënten al helpt om even een mailtje te sturen, dan hoeft er vaak niet eens een afspraak te worden gemaakt.

Tip 4 Stressreductie

Een opvlamming kan stresserend zijn, feitelijk is pijn ook een stressor voor het brein en het lijf. Het kan dus erg helpen om stress reducerende hulpbronnen in te zetten. Denk aan (aangepaste) fysieke activiteit, sociale steun, positiviteit en optimisme, gezond eten, goed slapen. Je focust dus niet op de stressor maar op datgene wat je kunt doen om ermee om te gaan.

Tip 5 Reflectie

Neem een pauze en reflecteer op de situatie. De neiging is om op de automatische piloot over te stappen wanneer er sprake is van een opvlamming. Dat leidt vaak naar vermijden van activiteiten, frustratie, bezorgdheid en angst. Door bijvoorbeeld mindfulness toe te passen creëer je ruimte om anders te reageren

Tip 6 Einddoel

Verlies je einddoel niet uit het oog! We willen vaak in een rechte lijn hier naar toe, maar in werkelijkheid is de weg vol met ups en downs. Dat is normaal. Maar het helpt wel om het einddoel voor ogen te houden. Bedenk ook dat resultaten simpelweg tijd kosten en als er dus op korte termijn niet veel verandert dit niet gelijk betekent dat iets niet werkt, ook niet wanneer er sprake is van een opvlamming.

Opvlammingen zijn naar en kunnen demotiverende werken. Bedenk dat ze normaal zijn en gebruik bovenstaande tips om er zo goed mogelijk mee om te gaan.

Bron: Derrek Griffin

5 fysio’s, 5 meningen

Het is voor een patiënt niet altijd makkelijk wanneer hij of zij een andere fysio tegenkomt. Misschien omdat ie verhuisd is en naar een andere praktijk moest en dus een andere fysio, of omdat zijn of haar eigen fysio niet toegankelijk was op dat moment. Er zijn allerlei redenen waarom een patiënt zo nu en dan een andere hulpverlener ziet. En dan kan het wel eens ‘mis’ gaan qua visie op de klachten, diagnose of behandelwijze.

Het verhaal van Dr. Tara Jo Manal is daar een voorbeeld van. Zij ging met haar knieklachten jaren geleden naar 5 verschillende fysiotherapeuten. Het was een relatief kleine knieklacht die 17 jaar eerder was gediagnosticeerd als “chondromalacia patellae” ofwel patellafemoraal pijnsyndroom of retro patellaire chondropathie. Enfin, ze ging dus naar 5 fysio’s en vertelde bij een ieder hetzelfde verhaal. Je zou verwachten dat de conclusies van de fysio’s om en nabij hetzelfde zouden moeten zijn. Maar niets was minder waar.

De 5 fysio’s gaven elk een andere conclusie. Twee gaven aan dat er problemen waren met de stand, eentje gaf aan dat de knieschijf niet meer goed ‘dreef’, een van de fysio’s vond zelf een flink beenlengte verschil wat een draaiing zou geven en de laatste concludeerde dat het kraakbeen was gescheurd door een val in haar jeugd.

En wat moet je dan geloven als patiënt?

Het is belangrijk om te weten dat diagnostiek niet eenvoudig is in veel gevallen. Zeker wanneer het vagere en langer bestaande klachten zijn. Ook wanneer de oorzaak onduidelijk is wordt het lastiger. En in een aantal gevallen is het niet zo erg dat er wat verschillende diagnoses zijn, maar soms zeker wel. Want wat is het plan op basis van die conclusie? Wanneer dat een serieuze ingreep is, wordt het wel erg belangrijk dat de diagnose klopt of wanneer er mogelijk iets meer sinisters aan de hand is (wat overigens zeldzaam is) is het belangrijk dat dat wel naar voren komt.

Vaak wordt er dan gewezen naar beeldvormende diagnostiek, want dan kun je het zien en dat zou dan duidelijkheid geven, of toch niet?

Er is een bekend onderzoek een aantal jaren geleden gepubliceerd waaruit bleek dat mensen met afwijkingen in hun wervelkolom, hernia’s, dunne tussenververschijven etc. hier helemaal geen last van hoeven hebben. En er verscheen vorig jaar een artikel over een patiënt die een MRI liet maken en deze door 10 specialisten liet beoordelen. Die patiënt eindigde met ruim 40 bevindingen waarvan en niet één door alle specialisten gevonden werd… Dus hoewel beeldvormende technieken als scans, röntgenfoto’s en echo’s zeker hun plek hebben, moet ook daar naar het grotere plaatje gekeken worden en niet blind gestaard worden op een plaatje.

Lastig he? Het is dus op zich niet heel erg wanneer er verschillende conclusies zijn, zeker wanneer hier verder geen operatie of injectie of iets dergelijks aan wordt gekoppeld. Wanneer een actieve therapie wordt voorgesteld met evt. ter ondersteuning wat passieve interventies als een massage of mobilisaties, is er vaak geen man overboord en zijn er zeker meerdere wegen die naar Rome leiden. Belangrijk is altijd, met elke therapie om te kijken naar wat de behandeling doet. Helpt het je of niet? Zorgt het ervoor dat je ook zelf aan de slag kan of maakt het je afhankelijk?

Daarnaast is het wel belangrijk dat de impact van de conclusie van de fysio op de patiënt niet onderschat wordt! Want worden er daardoor zorgen weggenomen of worden er juist zorgen toegevoegd of bevestigd! Maar daarover een de volgende blog meer.

Zelf-compassie

Over het algemeen zijn we het meest hard en streng voor onszelf. Dat komt onder andere doordat we aan ons zelf vaak vele hogere eisen stellen dan aan de mensen om ons heen. Al komt het ook voor dat iemand vindt dat de ander het beter moet doen omdat ze van zichzelf vinden dat ze hebben gefaald. Dit kun je soms bijvoorbeeld zien tussen een ouder en een kind. De ouder heeft nooit een hoge opleiding kunnen halen dus wordt het kind gepusht dit te doen. Dit geldt uiteraard niet voor iedereen, maar het komt helaas te veel voor. Het constante (be)oordelen, wat in onze maatschappij alleen maar aan het toenemen lijkt te zijn, speelt in dit alles een grote rol.

Mensen met aanhoudende pijn kunnen ook erg streng zijn voor zichzelf. Strikte routine gedurende de dag, boos zijn op zichzelf (al dan niet projecterend naar anderen) omdat de pijn opvlamt of omdat ze niet de ervaring hebben vooruit te komen. Het brengt allerlei negatieve emoties met zich mee, woede, frustratie, teleurstelling, verdriet, gevoel van falen. Kortom, zo streng zijn voor jezelf helpt niet. Wat helpt dan wel? Iets wat je zou kunnen uitproberen is zelf-compassie.

Compassie is het meevoelen met de ander in het lijden, mededogen hebben. De ander aanvoelen en begrijpen in verbondenheid. Zelf-compassie is openstaan voor je eigen lijden, met vriendelijkheid en verbondenheid naar jezelf. Een essentieel onderdeel van compassie en zelf-compassie is dat er ook een wens is het lijden te verlichten. Het gaat er niet om dat we de ander of onszelf beter willen laten voelen, maar dat we willen verzachten, verlichten. Het lijden hoeft niet opgelost te worden.

Zelf-compassie mag niet verward worden met zelfmedelijden. Met zelfmedelijden zit je eigenlijk in een slachtoffer rol. Er is dan geen sprake van verbondenheid met jezelf. Vaak voel je je daardoor klein en onbelangrijk. Bij zelf-compassie wil je gezondheid en welzijn voor jezelf en dit zorgt ervoor dat je acties onderneemt om je eigen situatie te verbeteren. Je plaatst jezelf daarbij niet hoger dan een ander maar het geeft aan dat jouw gezondheid en problemen ook belangrijk zijn.

Hieronder volgt een zelf-compassie oefening van Kristin Neff. Zij is wat mij betreft een van dé autoriteiten op het gebied van zelf-compassie.

Zelf-compassie pauze

Denk aan een situatie in je leven die moeilijk is, eentje die je stress bezorgd. Neem niet de zwaarste situatie maar een gemiddelde. Haal de situatie in gedachte naar voren. Kijk of je de stress en emotionele ongemak in je lichaam kan voelen.

Zeg nu tegen jezelf:

1. Dit is een moment van lijden

Dat is mindfulness. Andere opties zijn:

• Dit doet pijn
• Au
• Dit is stress

2. Lijden is een onderdeel van het leven

Dat is gemeenschappelijke menselijkheid. Andere opties zijn:

• Ook andere mensen ervaren dit
• Ik ben niet alleen
• We worstelen allemaal in het leven

Leg nu je handen over je hart, voel de warmte van je handen en de zachte aanraking van je handen op je borst. Uiteraard mag het ook een andere verzachtende aanraking zijn.

Zeg tegen jezelf:

3. Dat ik aardig mag zijn voor mijzelf

Je kunt jezelf ook vragen, “Wat heb ik nu nodig om te horen om vriendelijkheid naar mijzelf te uiten?” Is er een zin of uitdrukking die spreekt voor jou specifieke situatie, zoals:

• Dat ik mijzelf de compassie mag geven die ik nodig heb
• Dat ik mag leren mijzelf te accepteren zoals ik ben
• Dat ik mijzelf mag vergeven
• Dat ik sterk mag zijn
• Dat ik geduldig mag zijn

Deze oefening kun je dag en nacht gebruiken en kan jou helpen te herinneren om de elementen van zelf-compassie op te roepen wanneer je ze nodig hebt.